Kompozycję płaską wykorzystujemy w rysunku i w szkicach, a przestrzenną gdy wykonujemy modele i wyroby w trzech płaszczyznach. Kompozycje możemy podzielić na;
- centralną - skupiająca uwagę na środku płaszczyzny, w wyrobach złotniczych zazwyczaj eksponuje się jest kamień, a pozostałe elementy znajdują się po obu jego stronach,
- symetryczną - elementy ozdobne rozłożone są tak samo bądź bardzo podobnie po obu stronach przedmiotu podzielonego na pół pionową osią,
- asymetryczną - przeciwieństwo kompozycji symetrycznej, strony prawa i lewa są całkowicie różne od siebie, przy czym jedna skupia uwagę jakimś szczegółem, a druga ją dopełnia,
- otwartą - elementy plastyczne zdają się nie kończyć na płaszczyźnie wyrobu, ale rozciągał się poza niego, jeżeli takie same elementy zdobnicze rozmieści się obok siebie w poziomie i pionie, to kompozycje taka daje się powiększać,
- zamkniętą - elementy zdobnicze tworzą odrębną, nienaruszoną całość, skupiając uwagę obserwatora na wnętrzu układu, nie można jej bez naruszenia harmonii powiększyć, wydłużyć ani poszerzyć dodatkowymi elementami,
- statyczną - sprawia wrażenie równowagi, niezmienności i spokoju, elementy pionowe i poziome są uporządkowane,
- dynamiczną - sprawiającą na obserwatorze wrażenie ruchu, elementy znajdują się na różnych wysokościach bądź nakładające się na siebie, mają żywą kolorystykę i silnie kontrastują,
- rytmiczna - takie same elementy plastyczne rozmieszczane są w regularnych odstępach.
W procesie projektowania korzysta się ze wstępnych rysunków wykonywanego przedmiotu lub jego fragmentu. Zazwyczaj są to rysunki bądź szkice sporządzane odręcznie, rysunki sporządzane z użyciem przyborów kreślarskich (techniczny) lub rysunek odręczny dowolny (niepowtarzalny). Rysunek odręczny jest najczęstszym oraz najlepszym i najszybszym sposobem oddania koncepcji technicznej oraz elementów zdobniczych wykorzystywanym przez autorów wyrobów jubilersko-złotniczych.
